
5.26
[1] Sīc locūtō deō pāstōre nūllōque sermōne redditō sed adōrātō tantum nūmine salūtārī Psȳchē pergit īre. Sed cum aliquam multum viae labōrantī vestīgiō pererrāsset, īnscia quōdam trāmite iam diē lābente accēdit quandam cīvitātem, in quā rēgnum marītus ūnīus sorōris eius optinēbat. [2] Quā rē cognitā Psȳchē nūntiārī praesentiam suam sorōrī dēsīderat; mox inducta mūtuīs amplexibus alternae salūtātiōnis explētīs percontantī causās adventūs suī sīc incipit: [3] “Meministī cōnsilium vestrum, scīlicet quō mihi suāsistis ut bēstiam, quae marītī mentītō nōmine mēcum quiēscēbat, prius quam ingluviē vorācī mē misellam haurīret, ancipitī novāculā peremerem. [4] Set cum prīmum, ut aequē placuerat, cōnsciō lūmine vultūs eius aspexī, videō mīrum dīvīnumque prōrsus spectāculum, ipsum illum deae Veneris fīlium, ipsum inquam Cupīdinem, lēnī quiēte sōpītum. [5] Ac dum tantī bonī spectāculō percita et nimiā voluptātis cōpiā turbāta fruendī labōrārem inopiā, cāsū scīlicet pessumō lucerna fervēns oleum rebullīvit in eius umerum. [6] Quō dolōre statim somnō recussus, ubi mē ferrō et ignī cōnspexit armātam, ‘Tū quidem’ inquit ‘ob istud tam dīrum facinus cōnfestim torō meō divorte tibique rēs tuās habētō, ego vērō sorōrem tuam’ [7]—et nōmen quō tū cēnsēris aiēbat—‘iam mihi confarreātīs nūptiīs coniugābō,’ et statim Zephyrō praecipit ultrā terminōs mē domūs eius efflāret.”
Upon leaving Pan, Psyche encounters one of her sisters and tells her about her attempted plan to kill her husband, and how he left her.
aliquam multum: “a goodish amount” (Kenney)
mūtuīs amplexibus … explētīs: ablative absolute. This elaborate way of saying they hugged each other is typical of Apuleian style.
percontantī: supply sorōrī: “to her (the sister) inquiring … she thus began.”
marītī mentītō nōmine: “under the feigned name of husband.”
videō: historical present (A&G § 469)
cōpiā…inopiā: This paradox is frustrating for Psyche to process.
torō…habētō: Psyche, in order to carry out her plan, claims Cupid divorced her by invoking this ancient formula first attested in the Twelve Tables (c. 450 BCE), where the couple would physically separate and claim their individual property (Osgood).
praecipit…efflaret: efflaret is imp. subj. in an indirect command; it is imperfect rather than present since the main verb is being treated as past tense instead of (historical) present: “he ordered…to blow.”
salūtāris, -e: health-giving, beneficial, saving/salvific
trames, – itis, m.: a path, by-way
ingluviēs, -eī, f.: see 5.17.4
vōrax, -acis: ravenous
rebullio, -īre, -īvi/ -īi: to bubble up
recutiō, -ere, -cussī, -us: to stir, shake, rouse
cēnseo, ēre, -ui, -um: to assess, judge. In the passive, it technically refers to being assessed in the census.
confarreātio, -ōnis, f.: an archaic and very formal Roman marriage rite, involving sacrifice of a cake of emmer wheat (far) to Jupiter Farreus
efflō, -āre: to blow or breathe out